Etmenin
genel özellikleri :
Verticillium
etmenleri:
-
Verticillium dahliae Kleb.
- V.albo-atrum Reinke et Berth.
en yaygın olarak bilinen toprak kökenli fungal hastalık etmenleridir.
Genellikle kötü yapılı toprak ve düşük toprak sıcaklıklarında ortaya
çıkmaktadırlar. Oldukça geniş bir konukçu listesine sahip olup, odunsu
ve otsu bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları; domates,
patlıcan, biber, nane, krizantem, pamuk, meyve ağaçları, çilek, güller,
yoncadır. Bunun yanında tüm gymnospermler, elma, çeviz ve meşeler genellikle
dayanıklıdır. Verticillium'
un gerçekte iki türü vardır; Verticillium albo-atrum ve V.
dahliae. Her iki Verticillium düşük seviyelerdeki toprak
sıcaklıklarında doğal olarak ortaya çıkmakta ve duyarlı bitkilerde hastalık
yapmaktadırlar. V. albo-atrum en iyi şekilde 20 - 25 °C sıcaklıklarda
gelişme gösterirken, V. dahliae 25 - 28 ° C gibi daha yüksek
sıcaklıklarda daha iyi gelişme göstermektedir. Hastalık
sıcak bölgelerde, özellikle sulanan alanlarda problem olmaktadır. Fungus
çok yıllık bitkilerde, bitki artıklarında ve vejatatif üreme organlarda
(patates yumrusu gibi) kiş
koşullarını misel olarak geçirir. Bundan başka küçük, siyah, tohum benzeri
yapısındaki mikrosklerotları (dayanıklı üreme organı) sayesinde 10 yıl
veya daha uzun süre toprakta canlı kalbilir. Bu yapılar dayanıklı bitkilerde
herhangi bir belirti göstermeksizin ince kökleri üzerinde veya içerisinde
de oluşabilir. Bu sklerotlar hassas ya da hassas olmayan bitkilerin
kökleri tarafından salgılanan salgılar (exudate) tarafından çimlenmeleri
teşvik edilir. Böylece fungus hassas olan bitkilerin köklerinden enfekte
eder ve korteks dokularında kolonize olurlar. Bitki dokusunda oluşan
konidisporları su ile bitkinin üst aksamlarına taşınır ve fungus iletim
bitkinin dokularıda kolonize
olmaktadır.Hastalığın teşhisinde hastalıklı bitkilerde fungal yapıları
görmek mümkün olmadığından, labaratuvar kültürü gerekmektedir. Hastalık
etmeni uzun mesafeler hastalanmış yumrular ve infekteli fideler ile
taşınabilir. Hastalık etmeni yetiştirme ortamına girdikten sonra, toprak
işleme aletleri, rüzgar ve su ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni bitkinin
fizyolojisini değiştiren nematodlar ile bulaşık alanlarda daha şiddetli
olarak hastalık yapabilir.
Belirtileri:
Bitkilerin
yeşil aksamarında sararma ve ölmeler olabilir. İlk hastalık belirtileri
tek taraflı yaprak sararması ile karekterize edilir, daha sonra bitkilerde
solgunluklar baş gösterir ve ölen bitkiler dik bir şekilde kalmaya devam
ederler. Gövde kesildiğinde özellikle toprak hattının alt kısımlarında
infekteli bitkiler kararmış iletim dokularını görür. Bu hastalık verimi
önemli ölçüde azaltabilir.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Dayanıklı çeşitler terçih edilmeli ve hastalıktan ari ve sertifikalı
yumrular kullanılmalı.
2. Toprak inokulum kaynağı olduğu için, toprak işleme işlerine büyük
ölçüde dikkat edilmeli.
3. Toprak ısısının ani düşüşlerini engellemek için, sık sulama
yapılmalı.
4.
Bulaşık alanlarda hasta bitkiler sökülerek yok edilmelidir.
5. Sıcak Bölgelerde solarizasyon etkili bir kontrol yöntemidir.
6. Ürün rotasyonu yapılabilir (yonca ya da buğdaygiller tercih
edilebilir).
7. Nitrojen gübrelerinin optimal seviyede kullanımı hastalık
şiddetini azaltmaktadır.
8. Gelişme sezonunda sulamında kontrollü yapılmasıda hastalığı
şiddetini azaltabilir.
9. Dayanıklı çeşitlerin kullanımı.
10. Mısır gibi bitkilerde yapılan yeşil gübre uygulamaları hastalığı
baskı altında tutabilir.
Kimyasal Mücadele:
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar
aşağıdaki tabloda verilmektedir.