Patatesde Görülen Fusarium spp. Etmenleri

Etmenin genel özellikleri :
Fusarium kuru çürüklüğe neden olan etmenler;
- Fusarium spp.
- F. sambucinum Fuckel (teleomorph: Gibberella pulicaris (Fr.:Fr.) Sacc.)
- F. solani (Mart.) Sacc. var. coeruleum (Lib. ex Sacc.) C. Booth
- F. avenaceum (Fr.:Fr.) Sacc. (teleomorph: Gibberella avenacea R.J. Cooke) infrequent
- F. oxysporum Schlechtend.:Fr.
- F. solani (Mart.) Sacc. (teleomorph: Nectria haematococca Berk. & Broome)
- F. solani (Mart.) Sacc. f. sp. eumartii (C. Carpenter) W.C. Snyder & H.N. Hans. = F. eumartii   C. Carpenter
Bu fungal etmenler diğer Fusarium etmenleri gibi bitki artıkları ve toprakta canlı kalabalirler. İnfeksiyonlar bulaşık tohumluk yumrulardan kaynaklanır. Yumru çürüklüğü, yumrular hasat süresice yaralanmazsa ortaya çıkmaz. Yaralar toprakla ilişkili olan fungal etmenlerin yumruya girmesi için bir yol sağlamaktadır. Kuru çürüklük hastalığı depolarda da devam edebilir ve diğer bakteriyel yumuşak çürüklük etmenlerininde hastalık yapmasına yardımcı olurlar. Solgunluk etmeni, tropoik ve suptropik iklim koşulları, özellikle kumlu topraklarda daha zararlıdır. Fungal hastalık etmeni olan fungus toprakta misel ve spor formunda, özellikle de dayanıklı sporları olan klamidiospor olarak olumsuz koşulları geçirirler. Hastalık etmeni tohum ve toprak kökenlidir. İnfekteli bitkilerden elde edilen tohumların yaklaşık % 3' nin bulaşık olduğu belirlenmiş ve fungus tohum kabuğu altına yerleşmektedir. Uzun mesafeli taşınmalar genellikle bu yolla olabilir. Sulama suyu, toprak işleme aletleri ve bulaşık bitkiler ile yakın ve uzak mesafelere taşınabilir. Fungusun 3 çeşit eşeysiz sporu var, çok rastlanan mikrokonidiler 1-2, makrokonidiler 3-4 bölmeli ve klamidiosporları 1-2 bölmeli ve kalın hücre duvarlıdır. Makrokonidiler incelendiğinde muz gibi kıvrık sporları ile en iyi şekilde tanınırlar.

Belirtileri:
Yumruların kuru çürüklüğü, yaralanmış ya da ezilmiş dokulardan başlar ve başlangıçta küçük ve kahverengi renklidir. Çürüyen yumrular üzerinde küfler beyaz yada menekşe renginde olabilir. Çürüklük ilerleyince, lekelerin olduğu yerlerde bir oyukluk oluşmaya başlar, bunu yumruların mumyalaşması takip eder ve nihayetinde yumrular sadece kuru kabuk şeklinde kalmaktadır. Fusarium solani var. coeruleum yumru içerisinde oldukça düzenli bir şekilde ilerler. Hastalık ilerlerken çürüklük sarı ve kahverengi bir renk alır. F. Sambucinum tarafından neden olunan lekeler düzensiz bir şekilde yumru içerisinde ilerler (tünel şeklinde) ve koyukahverngi ile siyah bir renk alır.



Mücadelesi:
   Kültürel Mücadele:
1. Hasattan önce yumruların yeterince olgunlaşmasına müsaade edilmeli.
2. Yumruları hasat ederken ya da el ile işlerken yaralama ve ezilmelerden kaçınılmalı.
3. Kuru ve serin havaların hakim olduğu zamanlarda hasta yapılmalı.
4. Dayanıklı çeşitler tercih edilmeli.
5. Sertifikalı ve hastalıktan ari yumru kullanımı.
   Kimyasal Mücadele:
Tohumluk yumrularda; Thiophanate Methyl ve fludioxonil gibi kimyasal ilaçlar, depolarda ise thiabendazole tavsiye edilemektedir.
    Biyolojik mücadele  
1. Bio-Save 110 ve 1000 (Pseudomonas syringe Strain ESC-10) preparatları Fusarium kuru çürüklük etmenlerini kontrol etmek için kullanılmaktadır. T-22 Planter Box (Trichoderma harzianum strain KRL-AG2) preparatıda kullanılmakta (alkali topraklarda kullanılması tavsiye edilmiyor), fakat etkinliği konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Deny (Burkholderia cepacia) preparatı ise Fusarium, Rhizoctonia, ve Pythium spp., kök çürüklük etmenlerine karşı kullanılmaktadır.

Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre domateslerde tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Başa Dön
Patates Hastalıklarına Geri Dön