Etmenin
genel özellikleri :
Alternaria
solani Sorauer (anamorph:Alternaria tomatophilai ) fungusu
tarafından neden olunan erkan yanıklık hastalığı, tarlada ürünlere ve
depoda yumru kalitesi üzerine önemli bir risk oluşturmaktadır. Hastalık
dünyanın bir çok yerinde ortaya çıkabilir ve bazen bitkilerin tüm yapraklarının
dökülmesine neden olarak tahripkar bir hastalık da olabilir. Erken yanıklık
hastalığı ürünlerin tüm gelişme devresinde ortaya çıkmaktadır. Sıcak
iklim kuşaklarında, özellikle bitkilerin sulandığı alanlarda esas problemler
oluşmaktadır. Hastalık özellikle olgunlaşmakta ve besinsel olarak az
beslenmiş olan bitkilerde daha şiddetli görülmektedir. Geç yanıklık
hastalığının tersine, A. solani tarafından neden olunan ilk infeksiyonlar
önemli değildir ve bitkiler olgunlaşmaya yaklaşıncaya kadar da hastalık
önemsiz kalır. Hastalık etmeni ürün artıkları, infekteli yumru ve diğer
solanaceos bitkilerinde varlığını sürdürebilir. Hastalık etmeninin sporları
hava kökenli olup, hava akımları ile sağlıklı bitkilere taşınabilir.
İdeal sıcaklık (20-30 °C)
ve yüksek nem koşullarında da patates yapraklarını infekte ederler.
%95 nisbi nem oranında da hastalık gelişimi en yüksek seviye çıkmaktadır.
Hastalık etmeninin sporları genellikle çiğ ve yağmurlu havalarda üretilir
ve sporlar bitki artıkları ya da infekteli bitkilerden hava akımları
ile ayrılır. Çimlenen sporlar direkt ya da yaralanmış dokulardan bitkileri
infekte eder ve tekrar tekrar yeni sporlar bu bölgelerde de üretirlir.
Değişken kuru ve nemli koşullar sporların dağılmasında etkili olur ve
hastalık bu şekilde geniş alanlara yayılmaktadır. Erken yanıklık yaşlı
dokularda, yaralanmış, yetersiz beslenmiş, böcek zararına uğramış ve
diğer streslere maruz kalmış bitkilerde daha fazla görülmektedir. Yeterli
miktarda nem koşulları mevcut olursa, patojen sporları yumrular üzerinde
de çimlenir ve infekte edebilir. Patates yumrularının enfeksiyonları
çoğunlukla hasat sırasında oluşan yaralarda ortaya çıkar. Olgunlaşmamış
yumrularda infeksiyonlara karşı oldukça hassastırlar.
Belirtileri:
Hastalık
etmeninin başlangıç infeksiyonları bitkilerin alt kısmındaki yaşlı yapraklarda
en fazla görülür. İlk belirtiler küçük, (1-2 mm) koyu kahverengi ile
siyah lekeler olarak ortaya çıkar. Lekeler zamanla genişler ve hedef
tahtası görünümünde iç içe geçmiş konsantik halkalar şeklinde görülür.
İlerleyen lekeler yaprak damarları ile sınırlanır ve açılı bir görünüm
alır ve lekelerin etrafı genellikle dar klorotik bir hale ile çevrilir.
Hastalık ilerlerken yapraklar sararır, kurur ve düşerler.
Note: resimleri iki kez tıklayarak iki kat görüntü elde edebilirsiniz.
Yumru
infeksiyonu yaprak infeksiyonlarından genelde daha az oranda ortaya
çıkar ve çoğunlukla birkaç aylık depolamadan sonra belli olur. Yumrularda
oluşan lekeler koyu, çökük, düzensiz biçimde ve genelikle menekşe renginde
bir morlukla lekeler kuşatılmıştır. Altındaki doku kuru, derimsi ve
çoğunlukla kahverengi renklidir. Çürüklüğün ileri dönemlerinde, dokular
genellikle suyla ıslanmış gibi ve sarı ya da sarı yeşil karışımı bir
renk alır. Lezyonlar depolama süresince genişler ve yumrular yumrularda
buruşmalar ortaya çıkabilir.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
3-4 yıl ürün rotasyonu ve devamlı üretim alanlarından konukçusu bitkilerinin
uzaklaştırılmalı.
2. Hastalıktan ari tohum ve fidelerin kullanımı.
3. Düzenli gübreleme ve iyi koşullarda bitkileri yetiştirmeli.
4. Bitki kalıntıları yetiştirme ortamlarından uzaklaştırlmalı
ve imha edilmeli.
5. Çiğ oluşumundan kaçınmak için havalandırma iyi olmalı ve bitkilerin
üzerinde serbest su oluşumu engellenmeli. Bunun için nemli ve bulutlu
havalarda sulamadan kaçınılmalı.
6. Dayanıklı kültivarların kullanımı, geççi çeşitler çoğunlukla
erkençi çeşitlerden daha dayanıklıdır. Bu yüzden aynı ya da komşu tarlalarda
erkençi ve geççi çeşitlerin dikiminden kaçınılmalıdır.
7. Tarladan yabancı otların ve diğer solonaceus bitkilerinin
uzaklaştrılmalı.
8. Tam olarak olgunlaşmış yumruların hasat edilmesi ve hasat
sırasında ezilme ve mekanik yaralamadan kaçınılmalı.
9. Önceki sezonda dikilen tomates ve patates tarlası hemen sürülerek
bitki artıkları yok edilmeli.
10. Hasattan sonra yumru infeksiyonlarını azaltmak için yumrular
hızlı suberizasyonu (yaralanan dokuların kendiliğinden kabuk bağlaması)
sağlayan koşullarda depolanmalı. Yaklaşık 16 °C
sıcaklık ve %90 nisbi nem yaralanan dokularda suberizasyonu hızlandırmaktadır.
Kimyasal
Mücadele:
Zirai
Mücadele Teknik Talimatlarına göre Domateste Alternaria
spp. etmenlerine karşı tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda
verilmektedir.
Kullanılan
Kimyasal İlaçlar (Fungisid) |
Kullanım
Miktarı
(100 Litre)
|
Anilazine
WP 75 % |
200
g |
Azoxystrobin
SC 250 g/l |
75
cc |
Bakır
Hidroksit WP 50% |
250
g |
Bakır
Hidroksit DF 40% |
250
g |
Bakır
Oksit WP 50% |
500
g |
Bakır
Oksiklorür WP 50% |
500
g |
Bakır
Kalsiyum Oksiklorür WP 16% |
1000
g |
Bakır
Oksiklorür + Maneb WP 37.5 + 20 % |
300
g |
Bakır
Tuzları / Yağ ve Rosin Asitlerinin EC 51.4 g/l |
200
cc |
Bazik
Bakır Sülfat WP 52.5 % |
400
g |
Bazik
Bakır Sülfat SC 193 g/l |
500
cc |
Bakır
Oksiklorür FL 357.5 g/l |
420
cc |
Bakır
Tuzları + Mancozeb WP 21 + 20 % |
300
g |
Captan
FL 500 g/l |
300
cc |
Chlorothalonil+Bakıroxyklorid
WP 25+25 % |
300
g |
Folpet
WP 50% |
300
g/dekar |
Iprodione
WP 50% |
100
g |
Mancozeb
WP 80% |
200
g |
Mancozeb
WP 72% |
250
g |
Mancozeb
WG 75% |
200
g |
Maneb
SC 473.64 g/l |
350
cc |
Maneb
WP 80% |
200
g |
Propineb
WP 70% |
300
g |
Tebuconazole
WP 25% |
50
cc |
Tebuconazole
EC 250 g/l |
200
g |