Tobacco Mosaic Virus
Tütün Mozaik Virüsü

Etmenin genel özellikleri :
Tütün Mozaik Virüsü (Tobacco Mosaic Virus=TMV) viral hastalık etmeni olup, tüm dünyada görülen ve tarla ve sera bitkilerinde ekonomik zararlara neden olmaktadır. TMV bilinen en stabil virüsleden biri, 100 yıl kadar bir süre kuru bitki artıklarında infeksiyon yeteneğini koruyabilmektedir. TMV' nin vbir çok ırkı bilidrilmiş ve özellikleri belirlenmiştir. TMV domates bitkilerinde tohum kökenli, insanlar tarafından mekanik olarak taşınabilmekte ve sigaradaki tütünde mevcut olabilmektedir. Virüs tarla ve serada yaygın olrak ortaya çıkan böcekler ve polen ile taşınmamaktadır. Virüs ayrıca aşı yolu ile taşınmaktadır.

Belirtileri:
Domates: Bitkilerdeki hastalık belirtileri çeşide, virus ırkına, infeksiyon zamanına, ışık yoğunluğuna ve sıcaklığa bağlı olarak değişmektedir. Örneğin yüksek sıcaklıklar yeşil aksamda ortay çıkan belirtileri maskeleyebilir. Yapraklar üzerinde en karekteristik belirtiler açık ve koyu yeşil mozaik paterndidir. Bazı ırkları göze çarpıcı sarı mozaiklere neden olmakta, diğerleri ise yaprak defarmasyonu potinbağı simptomlarına nenden olabilir. TMV ye danıklı ya da toplerant çeşitlerin kullnımı ile, belirtilerin latent kaldığı bazı ırkları tarafından bitkiler infekte olabilir. İnfekteli bitkilerden elde edilen meyveler mazaik belirtiler göstermez, fakat büyüklük ve sayılarında önemli ölçüde azalma olabilir. Bu kezde meyelerde meyve duvarı kararması ya da iç kararması gelişir. Bu renk değişimi belirtiler bitkinin iyi gelişmiş, fakatilk dölün olgunlaşmamamış meyvelerinde çok daha belirgindir. Neticede bitkinin taze parankima dokularındaki hücrelerin ölümler meydana gelir. Bu tür belirtilere TMV infeksiyonundan sonra bir çok faktörün etkilediği şok tepki neden olur, etkili olan faktörler; yüksek taprak nemi, düşük nitrojen ve bor ve varyetelerin duyarlılığıdır.
Tek, çift çizgi virüsü ve domates yaprak kıvrılması hastalıkları üç farklı etmen tarafından neden olunur. Bunlar TMV'nin ırkları, TMV' nin karışık infeksiyonları ya da spesifik bir domates geni ile TMV' nin interaksiyonu sonucunda oluşur. Tek çizgi virüsü TMV' nin bir ırkı tarafından sebebp olunan hastalıktır. Bunda virüs TMV diğer ırkları gibi benzer yaprak simtomlarına neden olur, fakat bitkiler belirli çevre koşulları altında gövde ve yaprak saplarında kahverengi çigiler geliştirir. Meyvelerde hastalık belirtileri hafif şekilde çökük kahverengi halkalar meydana getirir. Çift çizgi virüsü PVX ve TMV' nin karışık infeksiyonlarının sonucudur. Her iki virüste mekanik olarak taşınır, ve birlikte ortaya çıktığında gövde ve yaprak saplarında kahverengi çizgiler ve meyvelerde küçük düzensiz kahverengi alanlar ortaya çıkabilir. Yaprak kıvrılması bazı domates varyetelerinde bulunan solgunluk geni (wt) ile interaksiyona giren TMV ifeksiyonları sonucu oluşmaktadır. Bireysel yaparaklar istenmeyen bir durumda sıkı şekilde içe doğru kıvrılmasıdır.





Biber: Tütün Mozaik Virüsü genellikle biber bitkilerinde büyük problemem neden olmaz, çünkü bir çok çeşit virüsün bilinen ırklarına karşı dayanıklıdır. dayanıklılık tek bir gen tarafından kontrol edilir, ama iki farklı faktörde bu dayanıklılıkta etkili olabilir. Dayanıklılık infekte olan dokularda nekrotik lokal lekeler oluşmakta ve virüsün bitki bünyesinde çoğalmasına ve sistemik olarak yayılmasına fırsat vermemektedir. Bazı ırklar biberi sistemik olarak infekte edebilir ve yapraklarda mozaik belirtilerinin oluşmasına neden olurlar. Bu ırklar tohum ile taşınır ve ve virüs temas ile mekanik olarakda taşınabilmektedir.

Mücadelesi:
   Kültürel Mücadele:
1. Dayanıklı kültivarların kullanımı.
2. Hastalıktan ari tohum ve fidelerin kullnımı.
3. Bitkileri işleme işlemlerine geçmeden önce eller sabun ile iyice yıkanmalı.
4. Dezenfekte edilmiş alet ve ekipmanlar kullanılmalı
5. Tohum yataklarında her yıl temiz toprak kullanılmalı ya da steril edilmeli.
6. İnfekteli bitki artıkları yok edilmeli.
7. Domates işleme esansında sigara içilmemeli.
8. TMV' yi taşıdığından şüphelenilen domates tohumları 10X' lık trisodyum fosfat (Na3PO4) ile muamele edilmeli, çeşme suyunda yıkanmalı, kurutulmalı ve tohum fungisitleri ile ilaçlanmalıdır.
   Kimyasal Mücadele:
Viral hastalık etmenlerine kimyasal mücadele önerilmez.

Başa Geri Dön
Domates Hastalıklarına Geri Dön