Etmenin
genel özellikleri :
Rhizopus stolonifer (Ehrenb.:Fr.) Vuill. (syn.: Rhizopus nigricans
Ehrenb.) fungal çürüklük etmeni olup, aşırı nemli ortamlarda her
yerde görülebilir. Mevcut olduğu ortamlarda bir çok ürüne, özelikle
depolama koşullarında zarar verebilir. Özellikle ürünlerde zararlanma
ya da böcek zararı varsa ve toprak sıcaklıkları 30-40° C' ye ulaşınca
hastalık daha fazla ortaya çıkabilir. Hastalık etmeni dah serin olan
14-16° C gibi sıcaklıklarda da görülür. Hastalık iki farklı tipi yaygın
olarak görülmektedir, bunlar; Rhizopus arrhizos and Rhizopus
stolonifer dir.
Fungusun Rhizoid diye adlandırılan bir yapısı hastalığın her iki formunda
da görülür. Rhizoid kök görünümünü ve fonksiyonuna benzeyen bir yapıdır,
ama iletim dokularına sahip değildir. Bazı fungus ve algler tarafından
su, besin ve gıdalarını almak için kulanılmaktadır. Her iki fungal etmen
arasındaki farklılık Rhizopus stolonifer çok iyi gelişmiş bir
rhiziod oluştururken diğerinde bu organ daha az gelişmiştir. Her iki
fungal etmen de sporongia olarak adlandırılan (spor üretme organı) oluştururlar
ve bunlar dairemsi olup, başlangıçta beyazken daha sonra koyu bir renk
almaktadırlar ve binlerce gri kahverengi sporlar üretmektedirler. Her
iki etmen de zayıf bir parazittir, ürünler iyi gelişmediğinde, zarar
gördüğünde ya da aşırı nem ortamda bulunuyorsa hastalık yapabilirler.
Belirtileri:
Şeker pancarı; Hastalık belirtileri geçiçi bir solgunluk ile başlar,
daha sonra yapraklar kalıcı olarak solmaya başlar ve kurur. Hastalık
Rhizoctonia tarafından oluşturulan zarara da benzeyebilir. Gri
kahverengi lekeler üst aksamda görülür, yapraklar aşağı doğru düşer,
kök dokusu yumuşak ve mantarımsı bir yapıya dönmektedir. Sonuçta tüm
kök siyaha döner. İçsel oyuklar renksiz bir sıvı
ile dolar, bu sıvılar asitik bir koku etrafa salar. Ana kökün tepe kısmından
çıkan sekonder kökler hastalık tarafından bitkiyi infektelenmemiş gibi
de gösterebilir. Bu hastalıklı bitkilerin üzerinde başlangıçda fungusun
beyaz bir misel gelişmesi görülür, fakat bunların rengi koyu renklere
döner.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Hastalıktan ari ve sertifikalı yumruların kullanımı.
2. Bitkileri dikaktli sulamalı ve aşırı su ve nem oluşumundan
kaçınılmalı.
3. Depolanmadan önce yumruların nemsiz ortanlarda kurutulmalı.
4. Böcek zararlanmalırını engellemek için böcek zararlarına karşı
etkin bir mücadele uygulanmalı.
5. Depolama koşullarının iyileştirilmesi.
Kimyasal Mücadele:
Genelde diğer hastalık etmenleri ile yapılan mücadele yeterlidir.